Desfaise paseniño polos camiños da noite, atallos do vendaval preñados de luces e sombras.
Mestura de ledicia e saudade nos curutos dos tellados e no fume que fai sinais de silencio!
Alá, ó lonxe, aínda que preto na alma, escintilan as luces mornas, as luces amigas de Pontecesures, de Vilar e de Catoira.
Regueiros de vagalumes no contraste da pedra eterna, a axexar con ollos de brétema como por detrás do Meda e o Xiabre o Aninovo chega paseniño, con medo de zocos novos, lamacentos e xeados.
Rube as congostras calado entre as sombras afiadas dos salgueiros. ¡Ás alancadas sobrevoará Cortegada coa présa do inevitable, Seguro e confiado na forza da mocidade!
E nós, amigo Ulla, mañá pola mañá, ben cedo, debruzados no tellado do día... ¡saudaremos o Forasteiro!
Son as sete da tarde, pero xa é noite pecha. Vantaxes do inverno que semella facer a vida máis sinxela; aínda que non o programes tan ben, o día non dá para se aburrir. Noite pecha, chuvia teimuda e frío, bafaradas de frío. Tempo invernal, xeadas das de sempre e corredoiras enlamadas, como dirían os vellos (depositarios de sabedoría que agora edulcoran con viaxes a Benidorm), tempo con cara de can.
Cara de can a que amosa o pastor alemán cruzado, quizais fose mellor dicir, palleiro con trazos de pastor; malia que seguro que nunca viu unha ovella. Ti estás na parroquia de Baroña, polas lexendarias e míticas terras da Barbanza, nos confíns de Porto do Son. A estrada nova acurruchou algunhas curvas perigosas e, así, ti podes disfrutar de paraxes polas que a circulación xa é lembranza. Coñeces xentes que queren traballar, gañar uns euros extra, sentirse útiles e axudar na dura tarefa de levar adiante unha familia que empeza a vivir. Xente nosa, da que non se engurra e colle a vida polos cornos (agora o fashion é dicir polos collóns).
A bocina do auto vén de rachar o silenzo destas horas do serán invernal. Tan só queres que alguén se decate de que ti lle tes medo a aquel can, musculoso e de ollada indescifrable. O que menos importa é como te mira; mais intúes que ten unha boca chea de dentes, sabedores do oficio e o medo é libre (se hai algo menos libre é o medo).
Ábrese a contraventá e unha sombra de muller vén de se debuxar na fiestra. Colles folgos, o corazón recupera un ritmo que xa era algo apurado e sentes palabras cheas de dozura:
- ¡Muller, que hoxe non che agardaba! ¡Pasa de aí, Troi! Este can sempre no medio dos pés...
A conversa pérdese polo corredor da casa e ti, dende a xanela do coche, sentes como o tempo se adona das tebras.
Agardar, sempre na agarda do imprevisto que nunca chega, nin ten por que chegar. Pero ti sentes que a vida che esvara por entre os dedos, húmidade líquida, mesmo coma a auga da Cortiña Angueira, o fogar presentido e o asfalto polo medio, a se estirar na negrura da noite, coma o ouveo dun lobo nas encostas da Barbanza.
Dormen as sombras no granito do castro. Bate o mar, teimudo ferreiro, nos cons milenarios que resisten o embiste do tempo. Esvara a salitre por entre os dedos da noite e ti, alleo á paisaxe panteísta, premes o botón da FM e deitan os altofalantes, ecos de Celso Emilio na voz calma do tocaio músico, Luís Emilio Batallán:
¡Non importa, agardarei pola alba dun novo día...!
Hai un aire de desencanto e tristura na contemplación das edificacións espalladas no entorno hospitalario. Chega a noite á atalaia desta ventá dun cuarto identificado cun número exacto. Son un vixía esporádico tralo dobre cristal que insonoriza e illa do exterior. As nubes baixan na tarde noite e esvaran polas abas de Compostela. Nos montes, as torres metálicas de comunicación, acaban de acender os pilotos vermellos e hai humidade e chumbo de ozono trala chuvia de tronada.
Todo aparenta equilibrio e orde lóxica; pero non podo evitar un ricto de inquietude ó enxergar as primeiras luces que se acenden nas fiestras do arredor. Sempre me produce tristura, unha saudade na alma, o imaxinar tantas vidas diferentes agochadas tralos cristais, en loita permanente coas sombras ameazantes da felicidade.
“On peut pas être heureux tous les temps” é o título dun libro que vén de publicar a ex-primeira ministra francesa, Françoise Giroud. Produce desasosego pensar qué estará ocorrendo dentro de cada cuarto, detrás de cada porta, ó redor de cada mesa. Sensación de soidade profunda, de incomunicación, de imposibilidade de axexar e saber algo máis das vidas, das ilusións esmagadas pola asfixiante realidade, da utopía abandonada.
Punto de vista omnisciente a cabalo do luscofusco e saborear a plenitude divina de sabedoría e coñecemento, para ser quen de entender. Ringleira de luces laranxa reviran nas curvas da estrada que esvara por entre as vidas que se axitan e converten o espazo nun xadrez luminoso, polo que aceleran ringleiras de autos, tamén cheos de vidas descoñecidas, aferrados ós teléfonos celulares, coma un salvavidas que lles trae ecos familiares, o veludo da voz amante nun fondo de música que desgarra bossa-nova.
Agora, polo altofalante resoan as novas da aldea global e hai espasmos americanos no escudo de mísiles e na última execución programada, eficaz, impecable. Na perspectiva, redúcese a porcentaxe do monitor e o zoom trasládanos ó formigueiro de Ferrín, cando no crepúsculo, os homes e mulleres que deambulan polas rúas se converten en formigas; así se ven dende o terceiro andar do edificio anestesiado, novo do trinque, pero xa atafegado de cicatrices fondas e impenetrables, as mesmas que cada vida grava na loita coas máscaras de osíxeno, os soros glucosados e as batas verdes de non esperanza.
Renxe a porta do cuarto 350 e, de branco, desinfectada e esterilizada, vén de entrar a Morte. E sinto que a atmosfera de luces, estradas e casas de pedra, recúan ata esvaerse entre sirenas que ouvean e berros afogados no túnel que se abre e se pecha, coma o ronsel dunha lancha xeiteira.
Fire a luz os ollos que non ven, apáganse os asubíos rítmicos e monocordes e sinto que me desfago no etéreo da brétema que baixa do monte. E hai un aire de desencanto e tristura na contemplación do espello que non reflicte, na luz que non alumea, no corazón que xa non anda.
(In memoriam. Hospital de Compostela, un venres que presaxiaba verán)
Vermello a esvarar brillo metálico refulxencia de prata
Voitre azul Esperanza de sol Regazo teu aberto Tardiña baleira Insoluble arrecendo Camiña a paisaxe A rentes da agardada Liberdade que foi nosA
Remuíños salgados de escumas bate o sol nos lombos do Ulla roibén de tarde que rube entre sombras que esvaran nas tebras do teu pelo fonte manancial e burbullas que bican ollos esgazados tamiz a peneirar luz de tarde.
Baixou as escaleiras que se retorcían até o imposible e a encrucillada bateulle na cara. Dúas portas dunha cor indefinible pecháronlle o paso. Non falaban, pero cada unha lucía un xénero distintivo: na da esquerda , a lúa, e á dereita, antítese forzosa, un sol campante. Por aquilo de macho e femia, abriu a porta estival e entrou, aínda desconfiado.
Arriba, na mesa rexa de carballo, cun centro de lousa ourensá, deixara coma marca de propiedade o último libro do amigo, máis ben compañeiro de derrotas literarias e liortas culturais. Por riba, os lentes de montura metálica que se enchían co arrecendo dela, no encontro prohibido na vila de Rosalía, cando o Sar xa era un cabalo domado, comesto de xuncos e limos, moradía de parrulos e algunha garza aventureira.
Enchía a tenue luz do local unha música de claras raíces celtas e derredor das mesas voces femininas, ledas e abertas, dispostas a contarlle ao mundo que tiñan vida para disfrutar e estragar. A pantalla de plasma estalaba co ritmo trepidante e a voz sensual, atafegada de erotismo, do vídeo-clip de Shakira e as "súas mulleres cheas de intuición". Quedou preso das perrucas azuis e das minifaldas e das medias con ligueiros e das barras de carmín vermello; mentres, o tempo esvaraba ingrávido baixo un disfraz de fume.
Garigolo, leu de esguello, arrequencido pola amabilidade da madeira e o granito. O local, a música, as pintas de protesta da clientela, os cartaces anunciando concentracións, asembleas antibelicistas, a loita contra a aldea global,...todo lle resultaba diáfano e transparente coma o orballo xiado que empezara a mollar as rúas. Aquilo era refuxio universitario, caverna da tribo, un tobo de fume e utopía na cantería da vella Compostela..
Sóubose na casa, ergueu os ollos e respirou forte, tranquilo, coa seguridade que dan as laxes de granito da Algalia e o mundo foi de novo redondo, pleno coma os ollos dela, cando había uns ollos e el soubo da enxurrada de emocións. Tantas e tan intensas que se chegou a convencer que o amor era unha enfermidade de corpo e alma. Taquicardia de versos con fondo de café e fume mesto de tabaco rubio.
Escribía coa vetusta Parker que lle regalara seu tío, nunha das rarísimas incursións ós eidos nativos dende o seu mundo americano. Escribía a impulsos con cambios de ritmo frenéticos. De vagar coma os aneis de fume que ela lanzaba en estudados movementos sensuais e, de seguido, áxiles grafías que batían na sen coma cando a vía chegar, erguida e maxestuosa, pedra gris, Compostela...e véxote Rosalía.
Sempre te verei Rosalía, no vermello das camelias que sangran na tarde e na cor de nácar dos beizos que se achegan, impávidos, buscando a inercia do impulso que nunca chegou. Todo foi unha cantiga de amor a flotar nos salóns do pazo, co ritmo da zanfona e o susurro dos pregues da vestimenta das damas, cun fondo de cheiro rancio a pergameo e a suor dos galáns que se esforzaban por ser corteses. O noso foi un ronsel de nada, xogo de cartas marcadas onde a única saída era perder. E perdín e perdemos e na derrota comezamos de novo a vivir...
Redescubrir Compostela unha mañá baleira, asulagada de brétema e orballo. E os pés van de seu a rúas, prazas e recantos que os ollos esqueceran hai ben de anos. Granito gris e o sol da mañá, cristal de orballo, que comeza a pór cadros e imaxes no seu sitio. Alí están os aleiros e brasóns das Casas Reais a retomar a perspectiva dos vellos mestres canteiros. De novo, sorpréndome cos espazos nos que endexamais reparara; aínda que sempre estiveron alí.
Dende a praza de Mazarelos, coa igrexa da Universidade vista a través dos ollos dunha parella de estudantes estranxeiros que acenan e miden coas mans os contrafortes da pedra monumental. En Cervantes, o sol xa se fai dono da cidade e chego á igrexa das Ánimas, sempre a ollar a rúa, da que sae, de súpeto, unha grea de turistas coa faciana aberta e os ollos abraiados, espello da arte e do pouso cultural de Occidente.
Pola Porta do Camiño soben riadas de peregrinos que veñen da rúa de San Pedro, últimos banzos do Camiño Francés que se estira no tempo e no corazón. Déixome arrolar pola serenidade e o encanto da praciña que mira para San Domingos de Bonaval e os bancos pintados de verde senten o agarimo das pombas, a peteirar migallas de tempo con xubilados de fondo. Esperta a cidade co balbordo do tráfico e os berros de ledicia da rapazada de báculo e mochila.
Bate o sol nos tellados medievais, salferidos de chemineas señoriais, símbolo do poderío e da fartura doutro tempo. As rúas collen o ritmo cotián no acento plurilingüe do azul que atafega a mañá. Contraste multicolor de xentes, autos, toldos, escaparates, sinais, anuncios,...; pero sempre ,por riba, poñendo o pano de fondo á paisaxe, o gris do granito que hoxe non é chumbo, senón historia, nostalxia, medievo, Xelmírez, luz que escorrenta sombras.
Sempre Compostela nos ollos e na alma, eterna e igual a si mesma. O Partenón fisterrán a perpetuar a grandiosidade dunha época que se proxecta cara o futuro, con nova cara e coa mesma cara, no paradoxo das urbes que souberon acadar o arrecendo e o equilibrio da eternidade, granito de lousa e voluta espiral no trisquel do tempo.
Serán de outono polas agrestes terras do Monte do Treito. Tempo atoldado, tristeiro e tarde de domingo. Gabeamos polas abas cincentas: o lume do verán pasado fixo ben o seu traballo. Procura de pegadas nas pedras milenarias, agora que ardeu o toxo e podemos acceder a paraxes noutrora imposibles. Mais non hai sorte na busca, nin sequera unha fermosa moura debaixo dunha pedra a peitear unha imposible cabeleira.
De súpeto, na fendedura do granito, alí estaba. Explosión de cores, loita pola supervivencia. Vén á alma a presenza obrigada de Noriega Varela, o poeta da montaña, aquel que se emocionaba coa pinga de orballo espiñada entre toxos.
Pois, velaí, unha homenaxe á súa sensibilidade lírica: ¡¡ Unha humilde carqueixa !!
Saúdo recuperado da arca da memoria. Así botaron a andar as nosas "Irmandades da Fala" e así botamos a andar nós, neste outono sen auga, estraño, non lembrado, apocalíptico?.
De fondo, Krahe fala mellor que canta. As entradas de cada tema fan pensar e rir; destilan ironía, retranca da nosa. Mellor os "introitus" que a voz de caverna, con cheiro a alcol e a alguén que ensaia un rictus de estar de volta de todo. E penso que non é así, ou vai ti saber.
A xeito de benvida, un pensamento con ínfulas de ser poesía e que ao mellor si o é. Krahe diría que unha muller sempre ha atopar o que ti non queres que saiba. Ou non, vai ti saber.
CAFÉ NEGRO CON PINGAS DE FUME
Véxote no azul do tinteiro, hai borranchos na gris textura do papel de estraza.
- Como queres o café?
- Azul de día grande e cargado de tebras, mesto.
- Non debías fumar tanto...
- Así, co ambiente cargado, paréceme que te quero máis.
- Poema e muller son o mesmo.
- Deixa de filosofías. Respírame no fume, no café cargado.
blog.jpg)
